Mission boards erg druk
Een half jaar na de selectie van de leden, zijn de vijf mission boards druk met de uitwerking van de missies. In 2019 nam elke board deel aan de R&I Days en is daarnaast drie tot vijf keer samengekomen. In eerste instantie werden de boards gevraagd om tegen eind 2019 conceptversies van hun missies te presenteren. Nadat deze planning te krap bleek, heeft de Commissie de boards nu verzocht om medio-2020 (mei/juni) één à twee missies af te ronden. Sommige boards lijken daarbij al concretere plannen te hebben dan anderen. Zo zou de board Climate-neutral and Smart Cities al verder gevorderd zijn, terwijl de board Healthy Oceans, Seas, Coastal and Inland Waters nog aan een brede ‘scoping exercise’ werkt.
Van missie naar actie
Zodra de missies zijn geformuleerd, kan de Commissie aan de slag met de implementatie. Als eerste stap zal de Commissie de missies “identificeren” in het strategisch plan, in samenspraak met de lidstaten. Ook moeten per missie doelen, budget, indicatoren en mijlpalen worden bepaald. Uitgangspunt hiervoor is het advies van de mission board, dat de Commissie zal moeten vertalen naar een juridische tekst voor het strategisch plan. Daarnaast zal de Commissie een conceptwerkprogramma opstellen met daarin een portfolio van speciale calls ter uitvoering van de missies. Het is ook nog mogelijk dat de calls verdeeld worden over de zes werkprogramma’s voor de clusters van pijler 2. De concepten zouden uiterlijk direct na de zomer afgerond moeten zijn, zodat de lidstaten nog op tijd hun fiat kunnen geven.
Burgerbetrokkenheid centraal, niet onderzoek
De missies zijn de grootste vernieuwing in Horizon Europe, aldus Jean-Eric Paquet, directeur-generaal bij DG Research & Innovation (RTD). Het gaat om een nieuwe vorm van beleid maken, waarbij burgers centraal staan en “impact wordt bereikt die met het maatschappelijke uitdagingenbeleid tot nu toe nog grotendeels niet is gelukt: het realiseren van oplossingen voor urgente maatschappelijke problemen”. Op conferenties benadrukt Paquet vaak dat de uiteindelijke doelen hem minder interesseren dan het proces. Het streven is burgerbetrokkenheid, niet welke richting het onderzoek uiteindelijk inslaat. Elke mission board is dan ook gevraagd om alle lidstaten te bezoeken. In een later stadium kunnen de concrete onderzoeksdoelen gematcht worden aan de gewenste impact.
Link met andere initiatieven
De missies zullen hun weerklank vinden in andere programma’s. Zo zijn vier van de vijf missies aangemerkt als ‘Green Deal-missies’ en wordt de vijfde gelinkt aan een nieuw Europees actieplan voor kanker. Andere onderdelen van Horizon Europe kunnen ook bijdragen aan de missies, zoals de ERC, MSCA of de EIC, hoewel de vorm nog ongewis is. Voor de ERC is bijvoorbeeld uitgesloten dat er speciale missie-beurzen komen. Een optie is dat ERC-aspiranten vooraf worden ‘blootgesteld’ aan het bestaan van de missies, zodat ze uit zichzelf hieraan bij zouden willen dragen. Een andere mogelijkheid is om na afronding van een project te evalueren of het heeft bijgedragen aan een missie. Op deze manier is de reikwijdte van de missies groter dan het onderzoek dat specifiek door de missies gefinancierd wordt.
En na 2020?
In 2021 gaan de missies van start en zullen de eerste onderzoeksprojecten beginnen. Nog onbeslist is of dit onder leiding van eventuele mission managers zal gebeuren. Ook treden in 2021 de mission boards officieel aan. De huidige boards hebben immers de status van informele expertgroepen tot Horizon Europe van start gaat. Het is denkbaar dat sommige leden dat moment zullen gebruiken om uit te stappen, wat een nieuwe selectieprocedure in 2020 zou vereisen. Nadat de missies gestart zijn, zullen de mission boards advies blijven geven over onder meer implementatie en communicatie. Tenslotte zal de Commissie uiterlijk in 2023 een evaluatie van de missies presenteren. Op basis van die evaluatie wordt dan bepaald of de lopende missies zullen doorgaan en of er nieuwe bijkomen. Ook wordt dan besloten hoeveel geld er in 2024-2027 mag worden uitgegeven aan de missies, wat in de eerste drie jaar is vastgelegd op 10% van het jaarlijkse budget van pijler 2.
Conclusie
Dit jaar zullen mission boards, Commissie en de lidstaten hard moeten werken om de missies in 2021 van start te laten gaan. Daarbij moeten nog een aantal harde noten gekraakt worden, want zowel de inhoud van de missies als de uitvoering is nog onontgonnen terrein. In zekere zin lijkt de voorbereiding zelf op een missie-gedreven aanpak, waarbij men de onzekerheden op de koop toe neemt. DG RTD is er in ieder geval veel aan gelegen, want als de missies een succes zijn, kan het proces zelfs breder model staan voor de besluitvorming van de hele Commissie.
Context
De missies vormen een nieuw onderdeel van Horizon Europe. Het doel van de missie-gedreven aanpak is het vergroten van de impact van onderzoek op de samenleving. Er zijn vijf mission boards die zich bezighouden met kanker, klimaatverandering, gezonde oceanen, bodemgezondheid & voedsel en klimaatneutrale steden. Er werken vijf Nederlanders mee in de mission boards.
