Onderzoek & Innovatie
Onder het Oostenrijks voorzitterschap is er een gedeeltelijke algemene oriëntatie bereikt over de verordening van Horizon Europe. Een akkoord over het specifieke programma van Horizon Europe is nog niet bereikt. Aangezien het Parlement haar positie voor beide voorstellen al heeft bepaald, gaat nu alleen de triloog over de verordening van start. Bovendien heeft de Raad conclusies aangenomen over de toekomst van de Europese onderzoeksruimte (ERA), onder andere over het aanpassen van de ERA-adviesstructuur. Ook is de European Open Science Cloud (EOSC) gelanceerd, tijdens een evenement georganiseerd door het Oostenrijks voorzitterschap. Tegelijkertijd hebben de Europese ministers voor onderzoek een verklaring ondertekend waarin zij publieke en private belanghebbenden uitnodigen om actief bij te dragen aan de implementatie van de EOSC. Daarnaast vond de presentatie van de nieuwe onderzoeksinfrastructuren onder de ESFRI Roadmap 2018 plaats in Wenen, alsmede Industrial Technologies 2018, waar onderzoeks- en industrie experts samen ontwikkelingen in onderzoek besproken hebben.
Onderwijs
Op het gebied van onderwijs heeft het Oostenrijks voorzitterschap veel van haar doelen bereikt. Ten eerste is er in de Onderwijsraad van eind november een gedeeltelijke algemene oriëntatie bereikt over het toekomstige Erasmus programma. Ook is onder het Oostenrijks voorzitterschap een aanbeveling over automatische wederzijdse erkenning van diploma’s voor hoger onderwijs, voortgezet onderwijs en van resultaten van studieperiodes in het buitenland aangenomen, een ander doel van de Oostenrijkers.
Ook wilde Oostenrijk het beroepsonderwijs op de agenda zetten. Tijdens de Future of VET conferentie in Wenen, georganiseerd door het voorzitterschap, zijn belanghebbenden met elkaar in discussie gegaan over mogelijke scenario’s en prioriteiten voor de toekomst van het beroepsonderwijs.
Meerjarig Financieel Kader en Brexit
Ondanks dat de onderhandelingen over het Meerjarig Financieel Kader (MFK) nog lang niet zijn afgerond, heeft het Oostenrijks voorzitterschap wel stappen gezet. Voorafgaand aan de Raad Algemene Zaken in december hebben zij alle politiek gevoelige onderwerpen samengevoegd in een concept onderhandelingsdocument: een negotiation box, bedoeld om de onderhandelingen verder te faciliteren. Op basis van dit document kunnen de onderhandelingen onder het Roemeens voorzitterschap voortgezet worden. Verder heeft de Raad, na een tweede voorstel van de Commissie, overeenstemming bereikt met het Parlement over het EU Budget voor 2019.
Ook de onderhandelingen over Brexit speelden dit half jaar weer een grote rol. Het Oostenrijks voorzitterschap is er desalniettemin in geslaagd de eenheid tussen de lidstaten te bewaren. In november is er een akkoord bereikt tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU, nu is het aan het Britse Parlement om over dit akkoord te stemmen.
Cohesiebeleid na 2020
De Raad heeft echter nog geen standpunt ingenomen, ook niet gedeeltelijk, over het toekomstig cohesiebeleid. Het gaat dan ook om een groot pakket aan wetgevingsinitiatieven. Het Oostenrijks voorzitterschap heeft om die reden de wetgeving opgedeeld in verschillende thematische ‘blocks’ waarover apart onderhandeld wordt, om te kunnen verzekeren dat het programma op tijd van start gaat. Daardoor is op verschillende onderdelen wel vooruitgang geboekt in de onderhandelingen tussen de lidstaten. Medio december heeft het voorzitterschap hierover verslag uitgebracht, waarin zij de huidige stand van zaken toelicht. De onderhandelingen over de structuurfondsen worden nu op deze wijze overgedragen aan het Roemeens voorzitterschap, dat tijdens haar termijn graag een akkoord wil bereiken over het gehele wetgevingspakket voor cohesiebeleid.
Overige prioriteiten
Onder het motto ‘A Europe that protects’ wilde Oostenrijk tijdens haar voorzitterschap prioriteit geven aan het beschermen van de Europese veiligheid in de strijd tegen illegale immigratie en de bewaking van de buitengrenzen. In dit kader wilde Oostenrijk ook de samenwerking met de Balkanlanden verbeteren. Ook hier zijn verbeteringen zichtbaar; zo is het mandaat van Frontex om de buitengrenzen te beschermen versterkt en er is vooruitgang in de onderhandelingen over EU-lidmaatschap met Servië en Montenegro.
Conclusie
Het was een bewogen half jaar, met name door ontwikkelingen rond Brexit, en een aantal moeilijke dossiers, zoals het MFK. Toch is Oostenrijk er redelijk in geslaagd om vooruitgang te boeken op haar prioriteiten, waaronder het bereiken van een gedeeltelijke algemene oriëntatie over Erasmus en de verordening van Horizon Europe. Het is nu aan het Roemeens voorzitterschap om de onderhandelingen over de kennisprogramma’s voort te zetten.
Context
Als voorzitter van de Raad van de Europese Unie was Oostenrijk een half jaar verantwoordelijk voor het voorzitten van alle Raadsformaties, het voeren van de onderhandelingen namens de Raad tijdens de trilogen en het opstellen van compromisteksten voor EU-wetgeving. Oostenrijk vormde samen met Estland en Bulgarije een zogeheten trojka, waarin zij samen de doelstellingen voor de lange termijn bepalen en een gemeenschappelijke agenda opstellen met onderwerpen die de Raad gedurende achttien maanden zal behandelen. Deze trojka zette onder andere in op groei, banen, onderzoek, innovatie, onderwijs en grensoverschrijdende infrastructuur. Op 1 januari heeft Oostenrijk het stokje doorgegeven aan Roemenië, het eerste land van het nieuwe triovoorzitterschap van Roemenië, Finland en Kroatië.
