Autonomie op basis van technologie en vaardigheden
Om in een veranderende wereld autonoom op te treden, moet de EU investeren in technologische ontwikkeling en vaardigheden. Dat stellen de Europese regeringsleiders in een verklaring na een informele top in Granada. De leiders bepleiten een versterking van het Europese concurrentievermogen en veerkracht op de lange termijn. Daarbij wijzen ze naar het belang van het investeren in onderzoek en onderwijs en de vaardigheden van de toekomst, en de totstandbrenging van een innovatiegerichte interne markt. De leiders noemen daarbij als aandachtspunt expliciet technologische gebieden met een belangrijke toegevoegde waarde waar Europa al een concurrentievoordeel heeft of en koploper kan worden.
Bredere politieke agenda
De regeringsleiders gaven de verklaring als onderdeel van een breder debat over de politieke prioriteiten van de EU. Naast concurrentievermogen, gaat er ook aandacht naar defensie en EU-uitbreiding. Zo willen de EU leiders de defensieparaatheid versterken en investeren in het EU defensievermogen door de technologische en industriële basis van de EU verder uit te bouwen. Toetreding van landen als Oekraïne moet mogelijk zijn, mits zij zich inspannen voor hervormingen, met name rond de rechtsstaat. Alleen zo kan een sterk, dynamisch, concurrerend en samenhangend Europa stand houden in een veranderende wereld.
Commissie pleit ook voor gezamenlijke aanpak veiligheid
In aanloop naar de top wees de Commissie al vier pijlers aan, waarvan zij meent dat ze de mondiale positie van de EU veiligstellen. Net als de regeringsleiders wil de Commissie met de eerste pijler de defensiecapaciteiten van Europa versterken. Daarbij denkt zij aan een industriële defensiestrategie die het toekomstig kader voor defensiesamenwerking vormgeeft. De tweede pijler is het verbeteren van Europa’s energieveiligheid en het aanpakken van de klimaatcrisis.
Verbeterd Europees concurrentievermogen
Als derde stap wil de Commissie het EU concurrentievermogen versterken, bijvoorbeeld door voort te bouwen op succesverhalen zoals Horizon Europe. Een belangrijke indicator hiervoor is ten minste drie procent van het bbp in onderzoek en innovatie investeren, vindt de Commissie. De Commissie heeft Mario Draghi, voormalig president van de ECB, aangewezen om uit zoeken wat het Europese concurrentievermogen nodig heeft. Daarnaast stelt Enrico Letta, voormalig regeringsleider van Italië, samen met de voorzitters van de Raad en de Commissie een rapport op over de toekomst en het voltooien van de interne markt. Tenslotte vormt de vierde pijler het fundament onder het plan van de Commissie, namelijk het aanwakkeren van publieke en private investeringen in bijvoorbeeld geavanceerde technologie.
Context
In de Europese Raad komen de leiders van EU-lidstaten, waaronder premier Mark Rutte, bijeen om de politieke agenda van de EU te bepalen. Dit keer deden zij dat op informele wijze. Voorafgaand aan de informele Europese Raad kwam ook de Europese Politieke Gemeenschap (EPG) bijeen. Dit zijn 44 staatshoofden vanuit heel het Europese continent. Tijdens top in Granada spraken de staatshoofden ook over EU-uitbreiding. De leiders benadrukten dat zowel de kandidaat-lidstaten als de EU zelf noodzakelijke hervormingen zullen moeten doorvoeren om dit mogelijk te maken. De Granada top bevestigt deels de doelen die de EU regeringsleiders bij de Versailles Verklaring in 2022 uiteenzetten, namelijk dat het investeren in onderzoek en innovatie belangrijk is voor de veiligheid van Europa. Concretere details over hoe dit beleidsmatig vormgegeven wordt bleven grotendeels uit, aangezien de informele top vooral over hoofdlijnen ging. De besprekingen over de toekomstige prioriteiten van de EU zullen de komende maanden worden voortgezet, in aanloop naar de goedkeuring van de strategische agenda in juni 2024. Deze strategische agenda zal de EU-beleidsagenda tot en met 2029 vormgeven.
Mede geschreven door Vincent Klein Ikkink.
