Pleidooi van de ondernemingsorganisaties: Nederland moet meer inzetten op kennis en innovatie en haar Europese bril opzetten. Volgens VNO-NCW en MKB-Nederland is kennis onze enige grondstof en innovatie dé route naar brede welvaart. Neth-ER heeft de Agenda 2030 doorgepluisd en zet de belangrijkste punten voor samenwerking met het kennisveld uiteen. 


Kennis en Europa centraal in Agenda 2030 van Nederlands bedrijfsleven

Agenda NL 2030 'Ondernemen voor Brede Welvaart’ 

'Ondernemen voor Brede Welvaart', zo heet de nieuwe visie van MKB-Nederland en VNO-NCW. Om toe te werken naar een “productief, inclusief en duurzaam Nederland” doen de ondernemers verschillende voorstellen, zowel voor de overheid als voor het bedrijfsleven. Het bedrijfsleven wil dat zijzelf en de Nederlandse overheid meer inzetten op kennis en innovatie, óók in Europees verband. Want, zo stellen ze, “ons hoge niveau van welvaart en welzijn is tot stand gekomen door handelsgeest en Europese en internationale verbondenheid in combinatie met topwetenschap en innovatie door ondernemers en ondernemingen.” 

Investeren, investeren en nog eens investeren 

Ook het bedrijfsleven vindt het nu de hoogste tijd: in 2030 moet 3% van het Nederlandse bbp naar kennis en innovatie, in lijn met de doelstelling neergelegd in de Europese Onderzoeksruimte (ERA). De 3%-norm bestaat al sinds 2002 en is een van de drie hoofdpijlers in het betoog van Neth-ER voor de nieuwe ERA. De Nederlandse overheid houdt zich nog altijd vast aan haar eigen doelstelling van 2,5%. Neth-ER verwelkomt van harte de voorzet die de ondernemingsorganisaties doen met een nieuwe investeringsagenda, waarmee het bedrijfsleven het niveau aan private investeringen tenminste zoveel verhogen als complementaire publieke investeringen in kennis en innovatie, verduurzaming en de digitale infrastructuur. 
 

"Innovatie is [een] belangrijke pijler onder brede welvaart. #zonderonderzoek staat dit stil. Daarom moet er de komende jaren meer geïnvesteerd worden."

                                                                                                                                                                                                                                        -Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW via Twitter op 17 februari 2021 
 

Stimuleren van onderzoek en innovatie, ook in EU-verband 

Nederland moet het topsectorenbeleid door ontwikkelen tot een strategisch en breder industriebeleid, verbonden aan de koerswijziging op het Europese niveau, stellen de werkgevers. Daarnaast moeten we meer inzetten op het versterken van onze regionale ecosystemen (zoals Brainport Eindhoven of Bio-science in Leiden). Het bedrijfsleven onderschrijft dat samenwerken op Europees niveau key is, en dat Nederland meer gewicht moet leggen op het Europees onderzoeks- en innovatiebeleid gericht op sleuteltechnologieën, zoals halfgeleiders en ruimtevaart. Strategische autonomie ten aanzien van technologie, producten en grondstoffen is het uitgangspunt, aldus de werkgevers. Ook Neth-ER pleit voor het belang van een nieuwe Europese strategie voor technologische infrastructuren ter aanvulling van onderzoeks- en innovatie-infrastructuren. 

Fundamenteel onderzoek, excellentie en talent koesteren 

Ook geven de ondernemingsorganisaties een pleidooi voor fundamenteel onderzoek, en vragen ze de overheid de aanvraagdruk te verminderen. Keuzes voor inzet van gelden moeten gebaseerd (blijven) op excellentie. Daarnaast kunnen we volgens de ondernemers toptalent meer koesteren met topfaciliteiten in Europees verband. Neth-ER onderstreepte in een brief gericht aan Ursula von der Leyen, voorzitter van de Commissie, dat excellente wetenschap cruciaal is voor het versterken van het Europees concurrentievermogen. Kijkend naar de innovatiekloof in Europa, constateerde Neth-ER al eerder dat niet al het talent en kennis dat het Europese continent rijk is, optimaal benut wordt en dat gerichte acties op EU-niveau broodnodig zijn. De Commissie heeft inmiddels verschillende acties geïnitieerd, onder andere visa-versoepelingen, talentpartnerschappen en het opzetten van een EU Talent Pool. Dat nu ook de werkgevers de Nederlandse overheid oproepen om gezamenlijk hiervoor in te zetten, verwelkomt Neth-ER zeer. 

Kennis, onze enige grondstof 

De ondernemingsorganisaties pleiten voor meer investering in kansengelijkheid. Voor het hoger onderwijs geldt ‘kwaliteit boven kwantiteit’, en meer aandacht moet gaan naar aansluiting op de arbeidsmarkt. Het bedrijfsleven wil iedereen een stageplek bieden en een persoonlijk competentiepaspoort voor alle werkenden invoeren (met onder andere deelcertificaten). Dit sluit goed aan op de Europese Skills Agenda en de plannen voor Europe microcredentials. Wil het Nederlandse bedrijfsleven het competentiepaspoort echt tot een succes maken, is het van belang dat het onderdeel wordt van de inspanningen die plaatsvinden op EU-niveau voor de erkenning van beroepen en vaardigheden door alle lidstaten. Neth-ER constateerde dat erkenning van diploma's en deelcertificaten wordt gehinderd door de vele verschillende nationale professionele reguleringssystemen, en het onderliggende gebrek aan wederzijds vertrouwen tussen de lidstaten. Een push van het Nederlandse bedrijfsleven hiervoor is meer dan welkom! 

Digitalisering 

Digi-vaardigheden, digital skills, AI skills, het beestje heeft vele namen in de 2030 Agenda, maar als het aan de ondernemingsorganisaties ligt, zouden alle Nederlanders een basisniveau hiervan moeten hebben. Het bedrijfsleven versterkt haar banden met onderwijsland door samen te werken aan het integreren van AI in middelbaar, hoger en wetenschappelijk onderwijs. Daarnaast is zij voornemens al haar werknemers bij te scholen. Hoewel de bedrijfskoepels het niet expliciet benoemen, sluiten hun plannen goed aan op het voorstel van de Commissie voor een European Digital Skills Certificate

Context 

VNO-NCW en MKB-Nederland presenteerden op 10 februari hun nieuwe visie: 'Ondernemen voor Brede Welvaart'. Met deze toekomstagenda voor 2030 wil het bedrijfsleven haar verantwoordelijkheid nemen voor het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Deze nieuwe agenda richt zich op het bereiken van een samenleving met gelijke kansen en werk, een duurzame leefomgeving en voldoende economische groei om die brede welvaart mogelijk te maken. In Europa werken de koepels samen met het kennisveld in de Kenniscoalitie, waaraan ook de VSNU, VH, NFU, KNAW, NWO en de TO2-federatie deelnemen. De Kenniscoalitie pleitte bijvoorbeeld voor een hoger budget voor Horizon Europe