Nederlandse onderzoekers en kennisinstellingen presteren consequent goed bij het verkrijgen van ERC-beurzen. Dit blijkt uit het jaarrapport van de European Research Council, dat onder meer terugblikt op het Horizon 2020 programma. Ook reflecteert de onderzoeksfinancierder op haar eigen prestaties, waaruit blijkt dat de innovatiekloof vooralsnog niet is gedicht.


ERC Jaarrapport 2021: Nederlands kennisveld presteert op hoog niveau

Goede cijfers voor Nederlandse kennisinstellingen en vrouwelijke onderzoekers

Het jaarverslag van de European Research Council (ERC) geeft te kennen dat het Nederlands kennisveld uitstekend presteert als het gaat om het verkrijgen van ERC-beurzen. Onderzoekersinstellingen en wetenschappers van Nederlandse bodem ontvingen in totaal 602 subsidies tussen 2014 en 2020. Daarmee behoort Nederland tot de best presterende lidstaten. Het Quantum Computer Lab van de Universiteit Leiden en de Technische Universiteit Delft wordt in het rapport genoemd als één van de gewichtigste projecten binnen Horizon 2020. Ook de andere Nederlandse universiteiten staan er goed voor. Maar liefst zeven universiteiten uit Nederland behoren tot de top 52 kennisinstellingen die de meeste subsidies kregen uit Horizon 2020. De ERC-cijfers van Horizon 2020 laten tevens zien dat vrouwen het goed doen op het gebied van onderzoek. Het aantal vrouwelijke onderzoekers groeit gestaag de afgelopen jaren, waarbij aanvragen voor subsidies voor vrouwelijke starters tijdens Horizon 2020 is gestegen tot bijna 40%. Het aandeel vrouwelijke aanvragers bij de oproepen voor beurzen voor meer ervaren onderzoekers is met een percentage van 8% het sterkst gestegen. Daar komt nog bij dat in een substantieel deel van de calls de succesratio bij vrouwen een stuk hoger ligt dan die van hun mannelijke tegenhangers.

Langetermijnvisie van groot belang

Daarnaast wil de ERC meer gaan investeren in langetermijnonderzoek. Dat blijkt uit de reflectie van de ERC op haar eigen prestaties. Het onderzoeksorgaan meent dat een langetermijnvisie resulteert in een betere voorbereiding van Europa op de volgende crises. Daarbij zorgt het nieuwe kaderprogramma Horizon Europe voor 2021-2027 weliswaar voor meer financiële middelen, maar zal de werklast van de ERC toenemen. Hier moet voor gewaakt worden, aldus het ERC-bestuur.

Vraag naar meer interactie onderzoek en innovatie

Als men de innovatiekloof wil dichten is volgens de ERC meer interactie tussen onderzoekers en ondernemers noodzakelijk. Dat blijkt uit de terugblik in het jaarverslag op de samenwerking tussen de ERC en de EIC. De besturen van de ERC en EIC zijn vastbesloten om ook in de toekomst  Europese onderzoekers en ondernemers te ondersteunen. Om dit te bewerkstelligen houden beide organen thematische workshops om de wereld van onderzoek en innovatie dichter bij elkaar te brengen. Verder is er een EIC-overgangsfinancieringsprogramma opgezet, genaamd EIC Transition, dat ERC Proof of Concept-projecten in staat stelt de volgende grote stappen te zetten op het gebied van innovatie.

Context

De ERC is in het leven geroepen om excellent onderzoek in Europa te ondersteunen. Van het door de ERC gefinancierde onderzoek wordt verwacht dat het leidt tot algemene kennisbevordering en dat het een duidelijk en inspirerend doel stelt voor grensverleggend onderzoek in heel Europa. Dat Nederland goed scoort op dit gebied is niet alleen terug te zien in het jaarverslag van 2021. Zo maakte de ERC onlangs bekend dat 16 Nederlandse onderzoekers een Proof of Concept-beurs wonnen, waarmee Nederland in de top 5 belandde. De ERC verklaarde zich onlangs in een reactie op de uitbraak van de oorlog in Oekraïne solidair met Oekraïense onderzoekers en moedigde ERC-gefinancierde projecten aan om gevluchte onderzoekers aan te nemen bij hun projecten. Daarbij liet de ERC in haar nieuwe werkprogramma van 2023-2024 weten dat zij de verstrekking van beurzen aan gevluchte onderzoekers zal uitbreiden. Momenteel is de ERC op zoek naar nieuwe leden voor de Scientific Council.