Deelname volwassenenonderwijs in gevaar
Er bestaat een gevaar dat het aantal lerende volwassenen tijdens en na de Covid-19 crisis zal afnemen in de Europese Unie. Dit is een van de conclusies die het Joint Research Centre (JRC) trekt in het rapport ‘Adult learning and the business cycle’ waarin zij de invloed van economische cycli op volwassenenonderwijs analyseert. De recessie die zal volgen op de crisis brengt twee risico's met zich mee. Gezien het meeste non-formeel leren op de werkplek plaatsvindt zou een vermindering van de werkgelegenheid leiden tot minder individuen die deelnemen aan non-formeel leren. Ook voor degenen die wel werkzaam blijven zullen er minder financiële middelen beschikbaar zijn om te investeren in om- en bijscholing.
Of kan het meevallen?
De negatieve effecten van de recessie zouden enigszins kunnen meevallen. Het JRC stelt dat werknemers mogelijk extra willen investeren in opleiding & training om hun baanzekerheid te vergroten en werklozen zullen sterker gestimuleerd zijn om bij te scholen om zo hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Ook overheidsbeleid kan soelaas bieden tegen negatieve effecten van een recessie, bijvoorbeeld door gerichte financiële stimulansen aan individuen en bedrijven. Zulk overheidsbeleid kan bijvoorbeeld kosten-effectieve prikkels bevatten voor werkgevers om het opleidingsniveau van werknemers op peil te houden. Ook kan de publieke sector besluiten om zelf trainingsprogramma's op te zetten om de krimp in aanbod op de werkvloer te compenseren. Nederland moet extra oppassen voor een daling in de deelname, het JRC stelt namelijk dat deelname aan volwassenenonderwijs in West- en Oost-Europese landen sensitiever is voor economische cycli dan in de Noord- en Zuid-Europese landen.
Context
Het JRC is de wetenschaps- en kennisdienst van de Europese Commissie die haar voorziet van op feiten gebaseerde wetenschappelijke ondersteuning voor het Europese besluitvormingsproces. De Commissie presenteerde in juli 2020 de hernieuwde Europese Skills Agenda waarmee zij, in plaats van een achteruitgang na de covid-19 crisis, juist een ware vaardighedenrevolutie wil ontketenen met veel aandacht voor de om- en bijscholing voor volwassenen. In het licht van de groene en digitale transities is een vaardige beroepsbevolking essentieel volgens de Commissie. Het Portugees voorzitterschap zal in ieder geval het debat over de toekomst van het volwassenenonderwijs voeren gezien zij tijdens haar voorzitterschap de Europese Agenda voor het volwassenenonderwijs wil verlengen. In het vorige decennium leidde de extra aandacht die het volwassenenonderwijs kreeg van beleidsmakers nog niet tot een hogere participatiegraad.
