Laatste ontwikkelingen

Maar liefst 109 voorstellen zijn ingediend in de 2023 call voor de Centres of Vocational Excellence. Met slechts budget voor veertien projecten moeten consortia van goede huize komen om kans te maken op financiering. Daarnaast publiceerde de Commissie een overzicht van de geselecteerde projecten in 2022.  

Op 25 en 26 september vindt het tweede Vocational Excellence Forum plaats in Amsterdam, Nederland.

Laatst geüpdatet: 22 augustus 2023

Excellentie in beroepsonderwijs

De rol van het toepassen van wetenschappelijke bevindingen en technologieën in een gesloten omgeving als een universiteit is aan het afnemen. Onderzoek wijst uit dat het grootste deel van de innovaties tot stand komt door een praktische behoefte in een bepaalde omgeving. Bronnen van innovatie zijn bijvoorbeeld klantencontacten en bedrijfsnetwerken. Dit suggereert dat innovatie gestimuleerd kan worden door ecosystemen te creëren waarbij onderzoekers, ondernemers en studenten elkaar kunnen ontmoeten.  

De nieuwe Centres of Vocational Excellence passen in deze gedachte. Door beroepsonderwijsinstellingen, bedrijven, overheden en publieke (kennis)instellingen samen te brengen in de regio levert dit een positieve bijdrage aan de duurzame, sociale en economische ontwikkeling. Bedrijven werken samen met kennisinstellingen om innovatieve producten te ontwikkelen en beroepsonderwijsinstellingen leren hun studenten vaardigheden aan die inspelen op de behoefte van de regio. Publieke instellingen in samenwerking met de bedrijven zorgen voor duurzame financieringsmodellen.

Het Katapult-netwerk is een Nederlands voorbeeld van een gemeenschap van zulke regionale CoVe’s dat onderwijsinstituten in contact brengt met bedrijven, overheden en andere publieke instellingen. Op deze manier wil het Katapult-netwerk de samenhang tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt verbeteren, het life-long learning concept stimuleren en meer innovatieve capaciteit aan bedrijven leveren.

Verschillende onderzoeken aangevraagd door de Commissie tonen de toegevoegde waarde aan van deze regionale kenniscentra. Zo voerde zij een mapping-studie uit naar de verschillende type van deze centra die in Europa bestaan. Een ander rapport van het Joint Research Centra concludeerde dat het beroepsonderwijs een veel grotere rol zou moeten spelen binnen de slimme specialisatiestrategieën vanwege het aanleren van de juiste vaardigheden en de hogere snelheid waarmee innovaties kunnen worden verspreid.

Europese partnerschappen

De nieuwe Europese partnerschappen voor Centres of Vocational Excellence hebben als doel om referentiepunten te creëren voor excellent beroepsonderwijs in Europa. Daarnaast zal het tot meer samenwerking moeten leiden met verschillende belanghebbenden en zullen de partners gezamenlijk curricula en kwalificaties ontwikkelen van hoge kwaliteit gericht op de behoeftes van de regio/sector. Zo kan beroepsonderwijs als een drijver van excellentie en innovatie fungeren voor regionale economische ontwikkeling. Daarbij zou de Commissie graag zien dat er wordt samengewerkt met universiteiten om zo gezamenlijk innovatie en concurrentievermogen te steunen. Ook is het verplicht om in de partnerschappen het bedrijfsleven te betrekken bij het project. Maar ook agentschappen voor economische ontwikkeling, regionale autoriteiten, innovatieclusters, vaardigheden observatoria, incubators en sociale partners kunnen de draagvlak en het succes van het project vergroten. Op deze manier kan het beroepsonderwijs op een zo effectief mogelijke manier inspelen op de vaardighedenbehoeften van een regio.

Tijdlijn voor Europese partnerschappen

Op basis van voorgenoemde inventarisaties en onderzoeken publiceerde de Commissie in 2012 al een mededeling over Rethinking Education, waarin zij voorstelde om al het Vocational Excellence & Training-beleid in de EU op één lijn te plaatsen met regionale ontwikkelingsstrategieën zoals slimme specialisatie. In 2017 volgde opnieuw een mededeling over het versterken van innovatie in Europa’s regio’s, door voor de eerste keer VET met innovatiesystemen te linken.  

In 2018 heeft de Commissie een mededeling over een sterk Europa op het gebied van onderwijs, jeugd en cultuur gepubliceerd. Éen van de gepresenteerde initiatieven is de Vocational Education and Training Centres of Excellence. In hetzelfde jaar publiceerde de Commissie hun voorstel voor het Erasmus programma van 2021-2027, waarin financiering is voorzien voor de Centres of Vocational Excellence.

In 2018 is er een pilot voor de centra opgenomen in de programmagids van Erasmus+. In 2019 zijn de eerste vijf geselecteerde partnerschappen bekendgemaakt. Zeven organisaties uit Nederland zijn bij de partnerschappen betrokken. Het Friesland College is coördinator van een partnerschap gericht op water. In 2019 is de tweede call gepubliceerd waarin nog eens vijf netwerken zullen worden geselecteerd. De Commissie heeft voor de tweede call maar liefst 55 aanmeldingen ontvangen waar dat er vorig jaar nog 15 waren.

Vanaf 2021 worden de Europese partnerschappen integraal onderdeel van het Erasmus+ programma. Afhankelijk van het totale Erasmus+ budget wil de Commissie ongeveer 40 Europese CoVe-platformen gaan opzetten, ieder met een looptijd van vier jaar. Daarbij zal er gekeken worden naar de mogelijkheid tot meer synergiën voor de activiteiten van CoVe’s, door bijvoorbeeld de link te leggen met de structuurfondsen, Horizon Europe en InvestEU.