In de toekomst is de Europese Onderzoeksruimte inclusief en open, met impact gericht op de SDG’s. Dat is nochtans het advies van de lidstaten in het European Research Area and Innnovation Committee. Om deze doelen te bereiken zijn vier beleidsprioriteiten bepaald, namelijk de randvoorwaarden voor onderzoek, afstemming met andere beleidsterreinen, zichtbaarheid voor de samenleving en een brede definitie van inclusiviteit. Het advies vormt de belangrijkste input voor een mededeling van de Commissie in 2020.


Toekomst ERA is inclusief, open, met meer impact

Drie doelen voor ERA

Om de Europese Onderzoeksruimte (ERA) eindelijk te realiseren moeten de Europese Commissie en de lidstaten zich richten op drie doelstellingen. Dat stellen de lidstaten in een opinie over de toekomst van de ERA in het European Research Area and Innovation Committee (ERAC).

  1. Be wholly inclusive and collaborative, and increase Research Quality throughout Europe. De ERA moet samenwerking en kwaliteit op het gebied van onderzoek stimuleren. Dit kan door meer aandacht voor inclusiviteit, openheid, brain circulation en integriteit.
  2. Be seamless and connected, and drive Europe’s competitiveness. Nog niet alle barrières voor de mobiliteit van onderzoekers, technologie en kennis zijn geslecht, aldus ERAC. Europese ecosystemen moeten beter verbonden worden. Daarnaast is een belangrijke rol voorzien voor hoger onderwijs en de ontwikkeling van vaardigheden.
  3. Be inspiring and open, and contribute to wider European policy objectives. De ERA moet beter aansluiten op maatschappelijke uitdagingen, voornamelijk de SDG’s. Volgens ERAC moet de kennis opgedaan door fundamenteel onderzoek beter benut worden door middel van Open Science en Open Innovation.

Naast de drie officiële doelstellingen stelt ERAC dat de ERA alleen kans van slagen heeft als de nationale en Europese politiek zich committeert.

Vier prioriteiten voor de toekomst

Om de drie doelen te bereiken formuleert ERAC vier beleidsprioriteiten waar de Commissie en de lidstaten zich op moeten richten. Op een later moment moet worden uitgewerkt of dit in de vorm van wetgeving, “zachte regelgeving” of administratieve maatregelen zal zijn .

  1. Improve the Framework Conditions for the production, circulation and use of knowledge in Europe, with a special focus on transnational collaboration and European research career issues. Deze prioriteit richt zich op de juridische en administratieve kaders waarbinnen onderzoekers opereren, zoals pensioenen en opleidingen, evaluatie van carrières, mobiliteit tussen de academische en private onderzoekswereld en het aantal vrouwen in de wetenschap, maar ook intellectueel eigendom. Tezamen moet dit het mogelijk maken wetenschappelijke excellentie na te streven.
  2. R&I driven joint action at European/transnational level with other policy areas with a special focus on SDGs including international collaboration. Om beter gebruik te maken van de kennis die wordt opgedaan door onderzoek is ‘smart directionality’ nodig, aldus ERAC. Hiermee wordt bedoeld dat onderzoek & innovatie moet bijdragen aan de SDG’s. Ook moet alle beleidsvorming een wetenschappelijke basis hebben. Ten slotte wordt internationale samenwerking hieronder geschaard.
  3. Enhance relevance and visibility of R&I for society. ERAC constateert dat onderzoek & innovatie niet voldoende zichtbaar zijn en raadt daarom aan burgers in alle fases te betrekken, van het opstellen en implementeren van onderzoeksprogramma’s tot de valorisatie en evaluatie van uitkomsten. Opvallend is de conclusie om onderzoekers zelf meer te betrekken bij de ERA, omdat zij er niet voldoende bekend mee zouden zijn.
  4. Ensure broad inclusiveness of R&I in Europe, focussing on a more synchronised co-evolution of R&I systems, facilitating collaborative links and brain circulation. De implementatie van Onderzoeksruimte verschilt sterk per land en pockets of excellence zijn geconcentreerd in bepaalde regio’s, aldus ERAC. Een brede definitie van inclusiviteit is daarom noodzakelijk om de ERA in de hele EU verder te brengen. Hieronder schaart ERAC geografische verschillen, gender en minderheden, toegang tot human capital (brain circulation) en de betrokkenheid van private én publieke instellingen uit alle sectoren.

Hoe nu verder?

Het is nu aan de Commissie om een nieuw plan voor de ERA te schrijven. Mariya Gabriel, Europees commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd, kreeg de opdracht om een volledig geïntegreerde Onderzoeksruimte te bewerkstelligen. Met het ERAC-advies in de hand zal de Commissie een tour langs de lidstaten maken en een kwantitatieve evaluatie uitvoeren. Voor de zomer van 2020 wordt een mededeling over de toekomst van de Europese Onderzoeksruimte verwacht.

Context

ERAC is een beleidsadviescomité dat de Europese Raad, de Europese Commissie en EU-lidstaten adviseert over de ERA. De leden van ERAC zijn alle EU-lidstaten en de Commissie. Een aantal niet-EU-landen kunnen deelnemen als waarnemer in de activiteiten van ERAC. ERAC vroeg een ad-hoc werkgroep om na te denken over de toekomst van de ERA, daarmee vooruitlopend op de ERA roadmap die in 2020 afloopt. Hiervan concludeerde de Commissie in februari 2019 dat de implementatie traag verloopt.