Neth-ER > Onderzoek en innovatie

Dossier: Innovatie

Er is sprake van innovatie als onderzoeksresultaten worden omgezet in nieuwe en betere diensten en producten om concurrerend te kunnen blijven op de wereldmark. Daarnaast dienen innovaties de levenskwaliteit van de mensen in de EU te verbeteren. Met de Nieuwe Europese Innovatieagenda, gepresenteerd op 5 juli 2022, beoogt de Commissie een nieuwe push voor innovatie en met name vooroplopen met nieuwe deep tech start-ups. De derde pijler 'Innovative Europe' binnen Horizon Europe is volledig toegewijd aan innovatie. Ook krijgt innovatie een plaats in vele andere beleidsvoorstellen en programma's.

Laatste ontwikkelingen

Pijler 3 van Horizon Europe heeft belangrijke stappen gezet in het bevorderen van een verbonden en dynamisch innovatielandschap. Dit blijkt uit een onafhankelijke evaluatiestudie. Desondanks zijn er nog verbeterpunten, vooral wanneer het op synergiën met de andere pijlers en andere Europese programma’s aankomt.

Nederland heeft geen vooruitgang geboekt qua innovatiegerichte aanbestedingen sinds 2020. Sterker nog, Nederland heeft geen nationaal actieplan meer voor innovatiegerichte aanbestedingen en gaat er dus op achteruit. Naast de afwezigheid van een nationaal actieplan, ligt de matige score ook aan de afwezigheid van een bestedingsdoel en gestructureerd monitoringssysteem. Met een gemiddelde van 33.05% scoren Europese landen ‘laag’ volgens de indicatoren van de Commissie.

Europa’s concurrentievermogen en innovatiecapaciteit schieten tekort en dat is problematisch. Dit valt af te leiden uit het langverwachte rapport van Mario Draghi over de toekomst van Europa's concurrentievermogen. Onderzoek en innovatie (O&I) spelen een grote rol in de horizontale aanbevelingen. Om dit recht te zetten heeft de EU een nieuwe industriële strategie nodig, waarin onderzoek, innovatie en onderzoek centraal staan.

Laatst geüpdatet: 14 oktober 2024

Innovatie in Horizon Europe

Horizon Europe bouwt voort op Horizon 2020 en heeft veel onderdelen overgenomen. Net als zijn voorganger kent Horizon Europe een structuur van drie pijlers, ondersteund door een deel beleidsmaatregelen. Pijler 3 heet ‘Innovative Europe’ en ontvangt 13,6 miljard euro. Een groot deel van dit budget gaat naar de nieuwe European Innovation Council (EIC), die baanbrekende innovatie financiert. De andere twee instrumenten zijn het European Institute for Innovation and Technology (EIT) en European Innovation Ecosystems (EIE).

De EIC is een instrument om het innovatielandschap in Europa versterken en heeft als doel baanbrekende innovatieprojecten te ondersteunen en deze sneller naar de markt te brengen.
Het EIT heeft eveneens het doel om de innovatiecapaciteiten binnen de EU te verbeteren door samenwerkingen tussen hogeronderwijsinstellingen, onderzoeksinstituten en het bedrijfsleven te stimuleren en te faciliteren.
De EIE richt zich op het bouwen van samenhangende, inclusieve innovatie ecosystemen in heel Europa. Verder stimuleert de EIE duurzame bedrijfsgroei met een hoge maatschappelijke waarde. Als laatste ondersteunt de EIE MKB om hun capaciteit en productiviteit op het gebied van onderzoek en innovatie (O&I) te vergroten en zich met succes in mondiale waardeketens en nieuwe markten te integreren.

Nieuwe Europese Innovatieagenda

In 2020 begon Mariya Gabriel, Commissaris voor onder andere onderzoek & innovatie, te hinten op een European Innovation Area, wat uiteindelijk de innovatieagenda is geworden. Met de Europese Innovatieagenda, gepresenteerd op 5 juli 2022, beoogt de Commissie een nieuwe push voor innovatie en met name vooroplopen met nieuwe deep tech start-ups. De innovatieagenda kent vijf pijlers:

Vergemakkelijken toegang (private) financiering deep tech start-ups en scale-ups
Verbeteren experiment- en testfaciliteiten
Stimuleren van innovatie in de regio via innovatie-ecosystemen
Beter aantrekken en behouden van talent
Stroomlijnen van regelgeving en beleid

Een overstijgende prioriteit binnen de innovatieagenda is het promoten van diversiteit en gendergelijkheid.

Innovatie in overige EU programma’s

Structuurfondsen 2021 – 2027

Nederlandse regio’s krijgen de komende jaren twee miljard euro van de EU voor vergroening, innovatie en inclusiviteit. Dat blijkt uit de partnerschapsovereenkomst voor de Europese structuurfondsen 2021-2027. 310 miljoen hiervan gaat naar innovatie in het mkb en valorisatie in ecosystemen.

Zie ook dossier Structuurfondsen 2021 – 2027

Green Deal

Binnen de Green Deal zijn onderwijs, onderzoek en innovatie essentiële elementen om de klimaatdoelen te bereiken. Om de klimaatdoelen te halen legt de Green Deal hierbij de nadruk op experimenten in onderzoeks- en innovatiebeleid, de ontwikkeling van innovatie-waardenketens door middel van de grootschalige ontwikkeling en inzet van nieuwe technologieën, samenwerking tussen EIT KIC’s, hogeronderwijsinstellingen, onderzoeksinstituten en bedrijven voor maximale impact en financiering van veelbelovende start ups.

Zie ook dossier Green Deal

Erasmus+ Centres of Vocational Excellence

Centres of Vocational Excellence (CoVE) zijn gericht op een innovatieve aanpak voor de modernisering van het beroepsonderwijs. Het zijn partnerschappen tussen beroepsonderwijsinstellingen, bedrijven en andere organisaties, met als doel om sterkere lokale en regionale verbindingen te leggen. Zo richten de partnerschappen zich op het aanleren van vaardigheden die aansluiten bij de behoeften van de regio.

Zie ook dossier Centres of Vocational Excellence