De EU en Zwitserland willen de bilaterale samenwerking versterken, onder andere op het gebied van onderwijs, onderzoek en innovatie. Dit concluderen zij na het afronden van hun verkennende gesprekken over versterkte samenwerking binnen meerdere EU-programma's. Transitieregelingen binnen Horizon Europe en het creëren van juridische kaders die Zwitserse deelname vergemakkelijken behoren tot de mogelijkheden.


EU en Zwitserland willen samenwerking onderzoek, onderwijs en innovatie versterken

Versterkte samenwerking Erasmus+, Digital Europe en gezondheid

De Europese Commissie en de Zwitserse Bondsraad hebben een gemeenschappelijke overeenstemming bereikt om de bilaterale samenwerking te versterken. Onder andere op het gebied van onderwijs, onderzoek en innovatie willen de EU en Zwitserland de banden aanhalen. Beide partijen willen dat Zwitserland in de toekomst systematischer kan deelnemen aan EU-programma’s. Zo wordt er gewerkt aan een juridisch kader dat de deelname van Zwitserland aan Erasmus+ en Digital Europe zal vergemakkelijken. Ook worden discussies hervat over de deelname van Zwitserland aan Copernicus, een onderdeel van het EU-ruimtevaartprogramma. Daarnaast overwegen Zwitserland en de EU ook om meer te gaan samenwerken op het gebied van gezondheidsbeleid. Het gaat dan om de mogelijke deelname van Zwitserland aan alle relevante EU instrumenten voor gezondheidsbeveiliging, zoals het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -Bestrijding (ECDC) en aan EU4Health, het meerjarig gezondheidsprogramma van de EU. Zwitserland zou hier uiteraard wel een financiële bijdrage aan moeten leveren.

Transitieregeling Horizon Europe-associatie

De Europese Commissie is bereid om een transitieregeling toe te passen voor Zwitserse aanvragers in Horizon Europe zolang Zwitserland nog niet geassocieerd is. Dit is onder voorwaarde dat het associatieproces spoedig verloopt. Zo wil de Commissie dat Zwitserse onderzoeksinstellingen zich kunnen aanmelden voor de calls van de European Research Council (ERC), die in de loop van 2024 worden gepubliceerd. De overeenstemming stelt verder dat de overgangsregeling pas van kracht gaat wanneer Zwitserland en de EU de onderhandelingsmandaten hebben aangenomen en het officiële onderhandelingsproces over het brede pakket van start is gegaan. De calls worden opgenomen in de werkprogramma’s vanaf 2025, indien er dan een overeenkomst bestaat over de Zwitserse deelname aan EU-programma’s.

Context

De Commissie en de Zwitserse Bondsraad zullen nu richtlijnen gaan vaststellen voor het onderhandelingsmandaat, die aan de Raad van de EU en het Zwitserse Parlement worden voorgelegd. Met dit mandaat gaan de twee partijen verder onderhandelen over het versterken van de samenwerking. Recent maakte de Commissie bekend dat het verkennende gesprekken met Zwitserland gaat voeren over associatie met Horizon Europe. De onderwijscommissie van het Europees Parlement liet eerder al weten dat het Zwitserland graag weer ziet toetreden tot Erasmus+

Mede geschreven door Vincent Klein Ikkink en Bas Morshuis.