Politiek akkoord bereikt
Na maandenlang onderhandelen hebben het Europees Parlement, de Europese Raad en de Europese Commissie eindelijk een politiek akkoord bereikt over het Meerjarig Financieel Kader (MFK) 2021-2027. Daar waar eerdere rondes nog vastliepen op met name de door het Parlement geëiste top-up voor de 15 toekomstgerichte Europese programma’s, ook wel flagships genoemd, waar ook Horizon Europe en Erasmus onder vallen, de Own Resources of Eigen Middelen voor de EU, het Rule of Law Mechanisme en de Budgetary Authority, kwamen de Europese instellingen uiteindelijk tot een overkoepelend compromisvoorstel. Hierbij wordt in totaal een extra budget van 16 miljard voorzien.
15 miljard top-up voor de flagships
De door het EP fel begeerde extra budget voor de Europese flagships komt er; van de 16 miljard euro voorziet het compromis een top up voor deze programma’s van 15 miljard euro. Hiervan is 12,5 miljard euro ‘fresh money’, oftewel extra budget, en 2,5 miljard euro moet worden vrijgemaakt door herverdeling van de fondsen. Uit een tweet van Eurocommissaris Mariya Gabriel, onder andere verantwoordelijk voor onderzoek en onderwijs, blijkt dat hiervan 4 miljard euro naar Horizon Europe zal gaan, 2,2 miljard naar het nieuwe Erasmusprogramma en 0,6 miljard euro naar het programma Creative Europe. Ook de financiële envelop van het nieuwe gezondheidsprogramma EU4Health zal volgens het EP verdrievoudigd worden, wat volgens officieuze bronnen zou neerkomen op 3,4 miljard euro. Tenslotte lijkt investeringsprogramma InvestEU er ook 1 miljard euro bij te krijgen. Dit geeft voorlopig het volgende overzicht:
| |
Akkoord Raad 21 juli*
|
Top-up Politiek
akkoord 10 Nov
|
Totaal**
|
|
Horizon Europe
|
80,9 miljard
|
+4 miljard
|
84,9 miljard
|
|
Erasmus+
|
21,2 miljard
|
+2,2 miljard
|
23,4 miljard
|
|
Creative Europe
|
1,6 miljard
|
+0,6 miljard
|
2,2 miljard
|
|
EU4Health
|
1,7 miljard
|
+3,4 miljard
|
5,1 miljard
|
* Prijzen 2018 – in EUR
** MFK en herstelfonds NextGenerationEU
Eigen Middelen en Rule of Law
Daarnaast moet volgens het EP het nieuwe compromis leiden tot meer flexibiliteit bij onvoorziene omstandigheden en kosten (hiervoor is 1 miljard euro van de totale 16 miljard extra budget bestemd), een nauwere betrokkenheid van het Parlement bij het toezicht op de uitgaves onder het Europees herstelfonds en meer ambitie wat betreft biodiversiteit, klimaat en gender. Ook komt er een indicatieve roadmap voor de Eigen Middelen, iets waar het EP al geruime tijd voor pleit. Overigens werd vorige week reeds een voorlopig akkoord bereikt over het Rule of Law-Mechanisme, waarbij de ontvangst van EU subsidies wordt gekoppeld aan de handhaving van de rechtsstaat in de EU lidstaten.
We zijn er nog niet
Het compromisvoorstel zal nu officieel bekrachtigd moeten worden door zowel het Europees Parlement, alsook door de Raad. Dit betekent dus ook dat alle 27 EU-lidstaten hiermee unaniem akkoord zullen moeten gaan en er door geen van hen een veto wordt gesteld. De vrees bestaat dat een aantal lidstaten het MFK voorstel, waarvoor unanimiteit vereist is, zullen inzetten in een poging om het voorgestelde Rule of Law-mechanisme tegen te houden. Voor het mechanisme zelf is namelijk slechts een gekwalificeerde meerderheid vereist. Wordt dus nog vervolgd.
Context
De Europese regeringsleiders bereikten afgelopen juli een akkoord over het MFK en bijbehorend herstelfonds NextGenerationEU. Ten opzichte van het eerdere Commissievoorstel uit 2018 betekenden dit flinke bezuinigingen voor kennisprogramma's. Het Europees Parlement gaf meteen al aan niet akkoord te zullen gaan met het voorstel als dit niet gewijzigd zou worden. Volgens het EP was met name de forse bezuiniging op de ‘flagships’ onacceptabel; zij vroeg dan ook om een extra budget van 39 miljard euro.
