Neth-ER > Overige thema's

Dossier: Industriebeleid

Europees industriebeleid focust zich op het versterken van de concurrentiekracht van Europa. Het richt zich daarbij ook op het bevorderen van een duurzame, weerbare en digitale economie die banen schept. In 2020 kwam de Commissie met haar industriële strategie, die in 2021 al een update kreeg wegens de coronapandemie. Kennis speelt hierbij een rol omdat baanbrekend(e) onderzoek en innovaties, en ook het promoten van vaardighedenontwikkeling, aanzienlijk bijdragen aan het versterken van het concurrentievermogen.

Laatste ontwikkelingen

In Mario Draghi’s rapport over het Europees concurrentievermogen, werkt hij een uitgebreide industriële strategie uit waar hij ook onderzoek, innovatie en vaardigheden benoemt als horizontale beleidsprioriteiten. Via haar website laat de Commissie al weten dat dit rapport invloed zal hebben op de nieuwe Clean Industrial Deal.

Laatst geüpdatet: 14 oktober 2024

Europese Industriële Strategie

Na aandringen van de Ministerraad voor Concurrentievermogen, presenteert de Commissie in maart 2020 haar industriële strategie. De strategie focust op drie sleutelonderdelen:

Behouden van het concurrentievermogen van de Europese industrie
Europa tegen 2050 klimaatneutraal maken
Vormen van Europa’s digitale toekomst

De strategie bestaat onder andere uit een pakket van initiatieven om dit te bewerkstelligen. Onderdeel hiervan zijn een actieplan voor intellectueel eigendom, een actieplan voor kritieke grondstoffen, een actieplan voor een farmaceutische strategie, een schone waterstofalliantie en een digitale cloud-alliantie, en een vernieuwde focus op vaardigheden, innovatie en investeringen. De Commissie wil de Allianties ondersteunen via partnerschappen in Horizon Europe. Ook richt zij zich op het versterken van industriële ecosystemen omdat de belangrijkste industriële activiteiten vaak plaatsvinden op één plek, waar ook onderzoeksinstellingen en opleidingscentra bij betrokken zijn.

In 2021 krijgt de strategie al een update wegens de coronacrisis. Door de pandemie wordt het namelijk duidelijk dat Europa nog té economisch?/industrieel? afhankelijk is van andere landen en werelddelen. Met de actualisering van de strategie wil de Commissie ook werken aan het herstel van de EU na de pandemie. Wederom krijgen onderzoek, innovatie en vaardigheden een belangrijk plekje in de strategie. Ook zet de Commissie met de strategie verder in op het versnellen van de groene en digitale transitie.

Important Projects of Common European Interest (IPCEIs)

Important Projects of Common European Interest (IPCEIs) of belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang zijn projecten die significant bijdragen aan de economische groei, het scheppen van banen, de groene en digitale transitie en het concurrentievermogen van de Europese Unie. IPCEIs zijn dan geïntegreerde Europese projecten die bestaan uit meerdere nationale initiatieven. Een lidstaat kan een IPCEI initiëren als het voldoet aan een aantal strengere regels. Wanneer een IPCEI wordt goedgekeurd door de Commissie, kunnen de deelnemende lidstaten meer staatsteun verlenen aan de betrokken organisaties in hun land dan gebruikelijk is. Vaak kennen deze projecten aanzienlijke risico’s doordat het om kritieke technologieën gaat en zijn er dus grote investeringen nodig om ze in goede banen te leiden. Om het concurrentievermogen tussen de lidstaten eerlijk te houden, dient de Commissie de projecten dus goed te keuren vooraleer lidstaten de staatsteun kunnen bieden.

Via de website van Rijksoverheidsdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) kunnen kennisinstellingen in de gaten houden welke projecten de Nederlandse overheid wil initiëren en aan welke projecten ze mee willen doen.

Green Deal Industrial Plan

Door de introductie van de Inflation Reduction Act door de Verenigde Staten, dat bedrijven aantrekkelijke subsidies en belastingvoordelen biedt wanneer ze groene technologie ontwikkelen in de VS, riskeert Europa haar bedrijven te verliezen aan de Amerikaanse markt. Daarom komt de Commissie met haar reactie, namelijk het Green Deal Industrial Plan. Het plan moet de productiecapaciteit voor klimaatneutrale technologie en producten ondersteunen. Het plan rust op vier pijlers:

Een simpeler wetgevingskader met de Net-Zero Industry Act en Critical Raw Materials Act
Versnelde toegang tot financiering
Bevorderen van vaardigheden
Open handel voor weerbare supply chains

De Net-Zero Industry Act (NZIA) en Critical Raw Materials Act (CRMA) richten zich onder andere op het verminderen van Europa’s afhankelijkheid van andere landen. De NZIA is bedoeld om investeringen in en de ontwikkeling van klimaatneutrale innovaties te promoten. De Act introduceert daarvoor ook de Net Zero Industry Academies die moeten helpen bij het bevorderen van de juiste vaardigheden. De CRMA focust zich op zeldzame grondstoffen die nodig zijn voor de ontwikkeling van schone technologieën. Hiervoor is het belangrijk dat er meer grondstoffen uit de EU of partnerlanden komen.

Overig industriebeleid

Het versterken van de Europese industrie is en blijft een prioriteit voor commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Dit liet ze merken in haar politieke richtsnoeren voor haar tweede mandaat als commissievoorzitter. In haar eerste 100 dagen zal de Commissie met een Clean Industrial Deal komen.

In 2023 presenteerde de Commissie onder andere de volgende voorstellen die het Europees industriebeleid betreffen:

Mededeling over het versterken van biotechnologie en bio-productie: de Mededeling richt zich onder andere op het stimuleren van onderzoek en innovatie en het versterken van vaardigheden voor de bio-industrie en bio-talenten te behouden.
Mededeling over geavanceerde materialen voor industrieel leiderschap: Europa moet onderzoek en ontwikkeling van technologieën in geavanceerde materialen versnellen om haar industriële wereldleiderschap te behouden. Op het moment is het onderzoeks- en innovatiedomein te gefragmenteerd, investeren bedrijven te weinig in O&I en zijn er te weinig mensen met de vaardigheden om dit leiderschap te behouden.