De Commissie stelt nieuwe regels rondom kunstmatige intelligentie (AI) voor om innovatie te stimuleren en het vertrouwen van burgers te vergroten. Dit uit zich in een nieuw voorstel voor een AI-Verordening en een Coordinated Plan rondom AI met de lidstaten.


Het begin van een nieuw tijdperk: Commissie doet voorstel nieuwe AI-regels

Vertrouwen in AI

De Commissie doet een voorstel voor een nieuwe Verordening met regels over het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI). Hierbij kijkt de wet naar wat als een onacceptabel, hoog of beperkt risico wordt gezien bij het gebruik van AI. Zo is het bijvoorbeeld niet toegestaan om AI-systemen te gebruiken om de veiligheid van mensen in gevaar te brengen. AI in het onderwijs – zoals bij het bepalen van toegang tot opleidingen – wordt toegestaan, hetzij onder zeer strenge voorwaarden. Het doel hiervan is om uitsluiting en manipulatie van menselijk gedrag te voorkomen. Dit sluit aan bij de eerdere wens van het Parlement om een ethisch kader voor AI te schetsen. Het is echter niet de bedoeling dat deze ethische overwegingen onderzoek verhinderen, zolang het onderzoek maar aan ethische standaarden voldoet, overweegt de Verordening. Dit klinkt paradoxaal. Welke ethische overwegingen zwaarder wegen dan de winst die AI voor onderzoek kan opleveren, wordt niet expliciet gemaakt. Als het gaat om een ethisch kader voor AI in onderzoek, tast de onderzoekswereld dus vooralsnog in het duister.

De motor van innovatie

Daarnaast heeft de Commissie het Coordinated Plan geüpdatet, een plan om de samenwerking tussen de EU en de lidstaten rondom AI in betere banen te leiden en zo innovatie te stimuleren. Hiermee moet het concurrentievermogen van de EU worden vergroot. Centraal hierin is het accelereren van investeringen; het handelen op AI-strategieën; en, het rechttrekken van beleid om fragmentatie tegen te gaan. Dit gebeurt door 1 miljard euro vanuit Digital Europe en Horizon Europe te besteden aan AI, evenals twintig procent van het Europees Herstelfonds (circa. 134 miljard euro). Dit laatste potje is al gereserveerd voor digitale doeleinden en kan AI dus een boost geven. Het Plan heeft als doel om AI te laten floreren, door obstakels uit de weg te nemen en AI een significante bijdrage te laten leveren aan de samenleving. Dit gebeurt onder meer door investeringen te stimuleren, dataruimten te creëren, digitale infrastructuren aan te leggen en private en publieke actoren samen te brengen, om zo de weg naar de marktgang te ondersteunen.

AI en gezondheidssystemen

AI en digitalisering zullen in het komende decennium ook steeds belangrijker worden in de gezondheidssystemen van de Europese lidstaten. Hiervoor is het cruciaal dat het zorgpersoneel digitale vaardigheden gaat ontwikkelen en dat er een Europese Health Data Space komt waarin gegevensuitwisseling tussen lidstaten kan plaatsvinden. Dit is de conclusie van het rapport ‘Healthcare Workforce and Organisational Transformation with AI’ van het Europees Instituut voor Innovatie & Technologie (EIT). Zonder een grote transformatie van de gezondheidssystemen, kan de Europese gezondheidszorg toekomstige uitdagingen niet aan, concludeert de EIT. Digitalisering lijkt onvermijdelijk.

Context

In 2018 presenteerde de Commissie een eerste versie van het Coordinated Plan voor het gebruik en de ontwikkeling van AI, dat werd ondersteund door de Raad. Als gevolg hiervan, publiceerde de Commissie een Witboek rondom AI. Over dit Witboek werd in 2020 een publieke consultatie opengezet over de impact assessment. Op basis hiervan is de huidige Verordening tot stand gekomen. Onlangs maakte Nederland bekend 4 miljard euro uit te trekken voor het Groeifonds, een plan om een gezonde en duurzame kenniseconomie te creëren. Hierbij werd AI als een van de belangrijkste prioriteiten aangemerkt om innovatie te versnellen.