Investeringen in onderzoek en ontwikkeling zijn weliswaar toegenomen, maar nog steeds te laag. Dit is één van de conclusies van de Commissie in het kader van het Europees Semester. Nederland blijft achter in het halen van de EU-2020 doelstelling om minimaal 2,5% van het BBP te investeren. Daarnaast is het aantal studenten dat kiest voor een technische opleiding nog steeds erg laag en kan er winst behaald worden op het verminderen van skills-mismatches.

Commissie: NL investeringen in O&O nog steeds te laag

Vooruitgang, maar niet genoeg

De Nederlandse onderzoek en ontwikkeling (O&O)-sector is efficiënt en productief, maar overheidsinvesteringen zijn nog altijd laag in vergelijking met andere innovatieleiders. Dit is ondanks de aangekondigde extra uitgaven voor O&O in het regeerakkoord. Dit stelt de Commissie in haar Country Report The Netherlands 2018, dat gepubliceerd is in het kader van het Europees semester. Nederland scoort goed op onderwijsresultaten en academische prestaties en eindigt hoog in internationale rankings op dit gebied. Dit creëert een solide basis voor het boosten van innovatie en groei, echter dienen overheidsuitgaven dan wel mee te groeien.

Wel is er vooruitgang geboekt ten opzichte van de aanbevelingen die de Commissie in 2017 deed en maakt Nederland goed gebruik van de EU-fondsen op het gebied van O&O. Desalniettemin blijft het aandeel investeringen in O&O steken op 2% van het BBP, terwijl het gestelde doel 2,5% is. Dit komt met name door het lage aandeel private investeringen, dit is in Nederland aanzienlijk lager dan in vergelijkbare lidstaten als Zweden en Duitsland.

Laag percentage technisch geschoolden

Een ander punt van aandacht is het lage aandeel studenten aan technische opleidingen. In 2015 deed slechts 17% van de masterstudenten een technische studie, waarvan slechts één derde vrouw was. Gelet op de belangrijke rol die technisch onderlegden hebben in industrie en innovatie is dit een zorg: hoewel het aandeel studenten toeneemt, behoort het percentage tot de laagste binnen de EU. 

Vaardighedentekorten

Daarnaast constateert de Commissie een gebrek aan ICT-professionals en ICT-vaardigheden; een groot probleem voor de ontwikkeling van de digitale economie en de digitale samenleving. Door het corrigeren van skills mismatches zou productiviteit met 3% kunnen toenemen: vaardigheden zijn vaak wel aanwezig, maar worden niet goed ingezet. Ook werken er teveel hoger opgeleiden onder hun niveau.  

Hoewel het Nederlands onderwijs in het algemeen goed presteert, constateert de Commissie dat basisvaardigheden van scholieren afgenomen zijn en verschillen tussen prestaties van scholen toegenomen. Het aandeel scholieren dat ondermaats presteert op de PISA (Programme for International Student Assessment) is toegenomen.

Context

Het Europees Semester is een cyclus van coördinatie, om het economisch en begrotingsbeleid van de lidstaten op elkaar af te stemmen en te zorgen dat deze in lijn zijn met Europese afspraken. In het landspecifieke rapport evalueert de Commissie de economische situatie van alle lidstaten. Hierin komen onder andere zaken als investeringen, de woningmarkt en pensioenen aan bod. Daarnaast vergelijkt de Commissie in hoeverre er vooruitgang is geboekt ten opzichte van eerdere aanbevelingen. Naar aanleiding van het landspecifieke rapport zal de Commissie in mei concrete aanbevelingen doen voor iedere lidstaat. De Raad moet deze daarna officieel aannemen, waarna de lidstaten deze moeten omzetten in nationale begrotings- en hervormingsplannen.