Er komen vooralsnog geen harde eisen rondom het openbaar publiceren van academische boekwerken in Plan S. Dat laat cOAlition S, de initiatiefnemer achter het Europese plan voor meer Open Access, weten in een statement. cOAlition S wil wel toewerken naar volledige Open Access en publiceert daarom een vijftal aanbevelingen voor het openbaar publiceren van academische boeken.


Open Access van academische boeken (nog) niet verplicht in Plan S

Zo snel mogelijk naar volledige Open Access

Er komt voorlopig geen uniform beleid rondom de publicatie van academische boeken. In een statement stelt cOAlition S wel dat zij zo snel mogelijk wil toewerken naar volledige Open Access (OA) van academische boeken. Daartoe publiceert zij een vijftal aanbevelingen rondom het publiceren van academische boeken en onderdelen daarvan (e.g. monografieën, hoofdstukken, collecties etc.). cOAlition S roept alle aangesloten organisaties bij Plan S op om de aanbevelingen over te nemen en uit te voeren.   

Aanbevelingen: eigen onderzoek altijd OA, anders onder embargo 

cOAlition S stelt in haar aanbevelingen dat in principe alle academische boekwerken die gebaseerd zijn op originele onderzoeksresultaten openlijk toegankelijk moeten zijn en gepubliceerd moeten worden onder een Creative Commons-licentie. Daarnaast stelt cOAlition S dat een auteur of haar instelling te allen tijde het recht behoudt haar boek openlijk toegankelijk te maken of te hergebruiken. Dit is overigens in lijn met de al eerdere gepubliceerde vereisten van Plan S voor wetenschappelijke artikelen. Als het niet om origineel onderzoek gaat mogen organisaties wel besluiten een academisch boek tijdelijk achter betaalmuren te plaatsen, tot een maximale periode van twaalf maanden. Om bovenstaande uit te voeren wil cOAlition S dat aangesloten financiers corresponderende financieringsregelingen ondersteunen voor academische boeken.

Context

cOAlition S is een samenwerkingsverband van 16 nationale onderzoeksfinanciers gesteund door 13 ambassadeurs en de Commissie. De coalitie is samengebracht rondom Plan S, een initiatief dat ernaar streeft onderzoekspublicaties Open Access te maken. Sinds 1 januari 2021 zijn de principes van Plan S een verplicht criterium voor onderzoek dat gefinancierd wordt door publieke financiers, zoals NWO en de Horizon Europe-projecten. Bij het presenteren van de tien principes van Plan S in 2020, werd duidelijk dat er eind 2021 een aparte visie over het Open Access publiceren van academische boeken zou volgen.