Er is toenemend begrip onder Europese landen voor het belang van de ERA maar er is nog altijd fragmentatie in het Europese onderzoek- en innovatielandschap. Dit is een van de conclusies van het ERA Progress Report 2013 dat voor het eerst een algemeen overzicht biedt van de politieke context voor het voltooien van ERA in alle lidstaten en aangesloten landen.

ERA: Wat is de stand van zaken?

Er is toenemend begrip onder Europese landen voor het belang van de ERA maar er is nog altijd fragmentatie in het Europese onderzoek- en innovatielandschap. Dit is een van de conclusies van het ERA Progress Report 2013 dat voor het eerst een algemeen overzicht biedt van de politieke context voor het voltooien van ERA in alle lidstaten en aangesloten landen.

Doel van het rapport
Het rapport is het eerste resultaat van het ERA Monitoring Mechanism waarbij is gekeken naar de vooruitgang van Europese landen op de vijf prioriteiten zoals gesteld in de ERA mededeling van 17 juli 2012.  Er is gekeken naar bestaande regelgeving en beleidsmaatregelen op nationaal niveau en naar de implementatie van ERA door research performing en research funding organisations. Het rapport zal als basislijn dienen voor de jaarlijkse evaluatie door de Commissie naar de vorderingen van de implementatie van ERA in de lidstaten.

Belangrijkste conclusies
Naast de voortgang per lidstaat op de ERA, zijn er onder andere de volgende conclusies getrokken in het rapport:

  • In het algemeen dalen budgettaire inspanningen om nationaal onderzoek te implementeren als gevolg van de crisis. Het is op dit moment van belang om effectieve nationale systemen op te zetten, zodat condities gecreëerd worden voor toekomstige groei en baancreatie.
  • Lidstaten zouden een groot deel van een nationale onderzoeksfinanciering op een competitieve basis moeten uitzetten.
  • International peer review zou door alle research performing organisations moeten worden toegepast.
  • Nationale onderzoeksprogramma’s zouden beter op elkaar afgestemd moeten zijn.
  • Er is behoefte aan meer transparantie omtrent de voorwaarden voor transnationale toegang tot onderzoeksinfrastructuren.
  • Obstakels die de implementatie  en toegang tot de meeneembaarheid van nationale beurzen tegenhouden, zouden moeten worden weggenomen.
  • Er moet blijvend aandacht besteed worden aan open access tot wetenschappelijke publicaties en er moeten kaders opgezet worden voor open access tot onderzoeksdata.

Prestaties per land
Bij het rapport is per lidstaat een overzicht toegevoegd over de vooruitgang binnen de vijf prioriteiten van ERA. In Nederland draagt bijvoorbeeld het topsectorenbeleid ‘Naar de Top’ bij aan de effectiviteit van het Nederlandse onderzoeksysteem. Op het gebied van transnationale samenwerking is het  aandeel van de deelname van Nederland  tot nu toe 5,79% in de totale participatie van het Zevende kaderprogramma (KP7).  Om een open arbeidsmarkt te creëren voor onderzoekers moedigt de overheid internationale mobiliteit aan door middel van subsidies en beurzen. Ter bevordering van emancipatie in het onderzoek is onder andere in 2008 ‘Towards the top’ ingezet; een interventie om meer vrouwen in het toponderzoek aan het werk te krijgen. Voor het realiseren van een optimale circulatie en transfer van wetenschappelijke kennis ondersteunt de overheid de principes van open access en er wordt op dit moment gewerkt aan een strategie. Het totale overzicht van de stand van zaken in Nederland staat beschreven in het rapport. Zie ook de bijgevoegde presentatie onder het kopje 'downloads' die de kern van het ERA rapport duidelijk weergeeft.

Tijdlijn
De Europese Commissie zal haar best doen om haar bijdrage aan de ERA via Horizon 2020 en de Structuurfondsen te versterken. De lidstaten en de stakeholder organisaties hebben een belangrijke rol in het verder implementeren van de ERA prioriteiten. Elk jaar zal er een ERA Progress Report gepubliceerd worden.

Meer informatie
Rapport: European Research Area Progress Report 2013
Rapport:  European Research Area Facts and Figures 2013 – the Netherlands
Persbericht: ERA progress report: 'single market' for research closer, not yet a reality
Website:  ERA Progress Report 2013
Artikel Neth-ER: EC en research stakeholders samen sterk voor voltooiing ERA
Artikel Neth-ER: EESC positief over ERA maar voltooiing in 2014 is utopie
Artikel Neth-ER: ERA mededeling bekrachtigd door lidstaten