Gebruik bestaande instrumenten voor excellentie
De EU moet bestaande instrumenten inzetten om het European Excellence Initiative uit te voeren, aldus het onafhankelijke expertrapport Towards a European Excellence Initiative: Policy Report van de Europese Commissie. Volgens het rapport zijn er al verschillende EU-instrumenten die universiteiten ondersteunen bij het behalen van doelen van de European Research Area (ERA) die ook ingezet kunnen worden voor het Excellence Initiative. Denk aan de European Open Science Cloud en de European Charter for Researchers. Verder staat in het advies dat het initiatief de ERA als geheel moet promoten en niet alleen actie 13, waar het initiatief onder valt. De Commissie publiceerde ook nog twee andere rapporten die het initiatief van informatie moeten voorzien: Mapping and modelling of excellence initiatives in research and innovation en Assessment of the Horizon 2020 support to the European Universities Initiative. Dat eerste rapport laat zien dat EU-financiering essentieel is om landen te ondersteunen bij de uitvoering van het initiatief. Het tweede analyseert hoe gerichte financiering in Horizon 2020 werd gebruikt voor institutionele verandering. Hieruit kunnen lessen worden getrokken voor het Excellence Initiative.
Context
Het European Excellence Initiative is een plan van de Commissie om excellentie op Europese universiteiten te promoten. Het initiatief valt onder het widening-onderdeel van Horizon Europe en moet samenwerking in excellent onderzoek bevorderen. Het Excellence Initiative valt onder ERA-actie 13, dat is gericht op het versterken van hogeronderwijsinstellingen in Europa. Eerder gaven universiteitenkoepels al hun mening over de invulling van het initiatief. Zij vinden dat het zich vooral moet richten op bottom-up samenwerking. De Commissie heeft met de Raad afspraken gemaakt om excellentie in het hoger onderwijs te bevorderen. In 2027, het laatste jaar van Horizon Europe, wordt hiervoor het Excellence Initiative als nieuw financieringsinstrument geïntroduceerd. Onder het huidige widening-onderdeel van Horizon Europe lanceerde de Commissie in 2023 wel alvast een call om excellentie in wetenschap en het concurrentievermogen van hogeronderwijsinstellingen in vooral de widening-landen te stimuleren.
Mede geschreven door Bas Morshuis.
