16 oktober 2025
Tweede Kamerverkiezingen: Europese oplossingen voor Nederlandse problemen?

Ruud Schapenk
Campagne- en beleidsmedewerker
Stel uw vraag
Meer informatie nodig? Stel uw vraag aan één van onze medewerkers
16 oktober 2025
Campagne- en beleidsmedewerker
Meer informatie nodig? Stel uw vraag aan één van onze medewerkers
29 oktober 2025 kiest Nederland een nieuwe Tweede Kamer. Is er naast thema’s als wonen, migratie en stikstof aandacht voor Europese kennisinvesteringen? Zijn er partijen die Europese oplossingen zoeken voor Nederlandse vraagstukken? Neth-ER duikt in de Nederlandse verkiezingsprogramma’s en komt met de antwoorden.
Net als in de EU, is innovatie een hot topic voor de Nederlandse verkiezingen. Zo wil de VVD van Nederland het wereldwijde kloppend hart van innovatieve bedrijven maken. D66 pleit voor een bewindspersoon voor Technologie en Innovatie. Het CDA is van plan het Groeifonds een nieuwe impuls te geven en GroenLinks-PvdA wil investeren in wetenschappelijk onderzoek. Maar welke partijen maken de koppeling met Europees beleid? Hoe zit het met de 3% norm aan investeringen in onderzoek en innovatie? Wat zeggen de partijen over het nieuwe meerjarig financieel kader? Neth-ER duikt in de verkiezingsprogramma’s en zoekt het uit.
De 3% investeringsnorm in onderzoek en innovatie vindt brede politieke steun. Momenteel investeert Nederland 2.2% van haar bbp in onderzoek en innovatie. Als het aan de VVD ligt zet het nieuwe kabinet hier sterk op in en moet 3% de ondergrens zijn. NSC, D66, GroenLinks-PvdA, CDA, Volt, JA21 en ChristenUnie streven er ook naar om de 3% te halen. Het CDA en Volt vinden aanvullend dat tweederde van deze investering moet bestaan uit private investeringen. Volt kijkt hiervoor naar het 28e regime en wil een nationale innovatievisie die aansluit op de Europese plannen. Het CDA wil in EU-verband en op nationaal niveau het mededingingsbeleid herzien om zo innovatie te versnellen en investeringen mogelijk te maken. De PVV, de BBB, de SP, de SGP, FvD en DENK noemen de 3% norm niet in hun verkiezingsprogramma’s.
Veel van de Europese kennisinvesteringen, plannen en doorbraken moeten landen in het nieuwe Meerjarig Financieel Kader (MFK). De onderhandelingen over het MFK zijn gaande en de Europese Commissie heeft een verdubbeling van de begroting voorgesteld. Het nieuwe kabinet zal hierover mee moeten onderhandelen. De PVV wil de EU-begroting vetoën, om zo opt-outs te bemachtigen op gebied van migratie en stikstof. Ook de ChristenUnie, NSC, BBB, VVD en JA21 zijn tegen de voorgestelde verhoging van het MFK. D66 is juist wel voorstander van een verdubbeling van de Europese begroting. Inhoudelijk zijn veel partijen voorstander van een versterkte Europese focus op innovatie, concurrentievermogen en Europese strategische autonomie. Voor de benodigde Europese financiële middelen kijken veel partijen naar de cohesiefondsen.
Opvallend is dat veel partijen gericht naar Europa kijken op het gebied van defensie-innovatie. Zo willen veel partijen in het nieuwe MFK meer ruimte voor Europese investeringen in defensie en voor defensieonderzoek. De VVD pleit voor een Europese defensie-innovatieautoriteit, vergelijkbaar met het Amerikaanse DARPA. Het CDA pleit voor een nationaal innovatieprogramma met defensie, het bedrijfsleven en de onderzoeksinstellingen. Volt wil Europese alternatieven ontwikkelen voor Amerikaanse cloud, AI en cybersecuritydiensten om zo de strategische autonomie van de EU te waarborgen. Ook GroenLinks-PvdA en D66 willen investeren in de digitale autonomie van Nederland in Europees verband.
Een twistpunt in de verschillende programma’s blijft het aandeel internationale studenten. PVV en FvD zijn voor het sterk inperken van de internationalisering en willen dat bachelorprogramma’s volledig Nederlandstalig worden. ChristenUnie, NSC, BBB, VVD en CDA streven naar maatwerk en stellen dat de hoeveelheid internationale studenten afhangt van het domein en de regio waar de opleiding zich bevindt. GroenLinks-PvdA en D66 benadrukken het belang van internationalisering en willen het onderwijs ruimte bieden om hier zelf keuzes in te maken. Volt en D66 vermelden als enigen meer te willen inzetten op het Erasmus+ programma. Volt wil dat meer mbo-studenten de mogelijkheid krijgen op een internationale ervaring doormiddel van Erasmus+. D66 wil het programma inzetten voor het versterken van de mobiliteit onder onderzoekers.
29 oktober 2025 kiest Nederland een nieuwe Tweede Kamer. Er is voor dit artikel gekeken naar de verkiezingsprogramma’s van de huidige partijen in de Tweede Kamer. Indien partijen niet of minder vaak worden genoemd worden in de bovenstaande analyse, komt dat omdat ze minder aandacht besteden aan Europees kennisbeleid.
Mede geschreven door Dagmar Coppens.