Zelfcensuur, intimidatie en corruptie
Europese studenten stellen dat hun academische vrijheid onder druk staat. Dit blijkt uit een enquête ondernomen door de European Students’ Union (ESU). In totaal deden 645 studenten uit 30 Europese landen mee, al kwam de overgrote meerderheid uit maar vijf landen (Oostenrijk, Tsjechië, Frankrijk, Hongarije en Roemenië). Van de studenten die meededen zegt 29 procent dat ze hun academische standpunten censureren en 31 procent dat ze bang waren om hun politieke overtuigingen te delen. Bijna de helft van de ondervraagden zegt dat ze wel eens oneerlijk zijn behandeld. Verder zegt een deel van de studenten intimidatie te ervaren door andere studenten (12,7 procent) en academische de staf (12,2 procent). Verder zegt 16,6 procent dat ze geen feedback kunnen geven op de staf zonder er zelf vergelding van te ondervinden. Ook op het gebied van academische integriteit ondervinden de studenten problemen. Zo zegt 31,2 procent gevallen van corruptie te hebben gezien en is 21,9 procent getuige geweest van fraude.
Maar ook cultuur van vertrouwen
Er zijn ook lichtpuntjes te vinden in de enquête van ESU. Zo zegt een groot deel van de ondervraagden dat er een cultuur van vertrouwen is tussen de studenten en de staf en dat ze binnen hun instelling terecht kunnen voor problemen die ze ondervinden. Daarnaast hebben de studenten de indruk dat de staf hun onderwijsverantwoordelijkheden serieus neemt en dat de democratische principes van de instellingen worden nageleefd.
Onwetendheid over de rechten van de student
De survey laat verder zien dat studenten onvoldoende kennis hebben over hun rechten. Dit komt door te weinig bekendheid met de bestuurlijke zaken van de hogeronderwijsinstellingen en de rol van studentenvertegenwoordigers hierin. Hierdoor wordt hun vermogen aangetast om academische vrijheid, institutionele autonomie en de academische integriteit goed te beoordelen, volgens de ESU. Daarom roept zij zowel de studenten als de onderwijsinstellingen op om dit tekort aan kennis aan te pakken door nauwere samenwerking te stimuleren op het gebied van onderwijsbestuur en democratie.
Context
Academische vrijheid is één van de achttien acties uit de Europese Onderzoeksruimte (ERA). Nederland heeft deze actie ook ondertekend. Verder beloofde het Europees Parlement recent om de academische vrijheid jaarlijks te gaan monitoren, met de lancering van het Parlementair Forum voor Academische Vrijheid.
Mede geschreven door Laura de Boer
