19 januari 2023

Meerdere Hongaarse onderwijsinstellingen uitgesloten van financiering Horizon en Erasmus+

Just van den Hoek

Just van den Hoek

Beleidsmedewerker

Stel uw vraag

Meer informatie nodig? Stel uw vraag aan één van onze medewerkers

Deel dit artikel

Een groot aantal Hongaarse onderwijs- en cultuurinstellingen krijgen voorlopig geen financiering meer uit Horizon Europe en Erasmus+. De Commissie neemt deze beslissing naar aanleiding van het door de Raad geactiveerde conditionaliteitsmechanisme. Het mechanisme geeft de Commissie de mogelijkheid EU-financiering te beschermen tegen schendingen van de rechtsstaat. Door deze beslissing hoopt de Commissie dat Hongarije de belangenverstrengeling en het gebrek aan transparantie binnen de onderwijsinstellingen aan zal pakken.   


Meerdere Hongaarse onderwijsinstellingen uitgesloten van financiering Horizon en Erasmus+

Hongaarse instellingen uitgesloten van Erasmus+ en Horizon

Meer dan 30 onderwijs- en cultuurinstellingen in Hongarije, waarvan 21 hogeronderwijsinstellingen, worden uitgesloten van nieuwe financiering uit Horizon Europe en Erasmus+. Dat besluit de Commissie vanwege zorgen over schendingen van de Hongaarse rechtsstaat. Nadat de Raad eerder in december 2022 besloot het conditionaliteitsmechanisme te activeren tegen Hongarije besloot de Commissie Hongarije uit te sluiten van financiering uit Horizon Europe en Erasmus+ vanaf 15 december 2022. Dit meldt de nieuwswebsite ScienceBusiness na bevestiging van de Commissie. Financiering uit projectcontracten gesloten voor 15 december 2022 wordt nog wel uitbetaald.

Welke Hongaarse instellingen worden getroffen?

De stopzetting geldt voor verschillende Hongaarse onderwijs- en cultuurinstellingen die de afgelopen jaren zijn hervormd tot ‘trusts van openbaar belang’. Deze trusts zijn vaak niet onderworpen aan de regels van EU-richtlijnen inzake overheidsopdrachten en zorgen ook voor problemen op het gebied van belangenconflicten en transparantie. In het geval van de onderwijsinstellingen worden leden van de Raad van Toezicht bijvoorbeeld benoemd door de minister van Innovatie & Technologie, die weer lid is van de Fidesz partij van Viktor Orban. Gezien deze trusts zich ook bezighouden met het implementeren van EU-programma’s als Horizon en Erasmus+ komt de Commissie tot de beslissing van opschorting.  

Hoe nu verder?

Het Hongaarse ministerie voor Cultuur en Innovatie, samen met het National Research, Development and Innovation Office (NRDI), is nog steeds in onderhandeling met de Raad over de interpretatie van de beslissing om de onderwijs- en cultuurinstellingen uit te sluiten van Horizon Europe en Erasmus+ financiering. Dit blijkt uit een artikel van het NRDI kantoor. Het standpunt van het Hongaarse ministerie en het NRDI kantoor is dat de beslissing met name het sluiten van contracten met de uitgesloten instellingen verbiedt, maar niet hun aanvragen in het Erasmus+ en Horizon Europe programma. Er wordt zeer binnenkort meer duidelijkheid verwacht over de uitkomst van de onderhandelingen. Echter is het zeker dat het sluiten van contracten met Hongaarse instelling als volledige partner voorlopig onmogelijk wordt, waar Nederlandse kennisinstellingen rekening mee dienen te houden in de samenwerking.

Context

In september 2022 deed de Commissie een voorstel voor maatregelen ter bescherming van de EU-begroting tegen schendingen van de rechtsstaat. Dat doet zij op basis van de conditionaliteitsverordening die werd overeengekomen door de lidstaten in 2020. In datzelfde voorstel besloot de Commissie ook het budget van de Europese Structuur- en Investeringsfondsen te schorsen, waar de Raad eveneens mee instemde. De verwachting is dat de totale schorsing om ongeveer 6,3 miljard euro gaat. De beslissing om de Erasmus+ en Horizon Europe-financiering stop te zetten, is relevant voor het beschermen van de academische vrijheid in Hongarije. Academische vrijheid is een belangrijk speerpunt voor de Commissie. Het is één van de acties uit de beleidsplannen voor de Europese Onderzoeksruimte (ERA) en er is onlangs een Europees Parlementair Forum voor Academische Vrijheid gelanceerd, dat academische vrijheid in Europa gaat monitoren.

 

Mede geschreven door Hannelore Schouwstra.