Neth-ER > Onderwijs

Ontwikkelingen en belangrijkste verdiensten van het Bolognaproces

Het Bolognaproces heeft onder andere geleid tot:

het drie-cycli-systeem (Bachelor-Master-Doctoraat);

implementatie van het studiepuntensysteem European Credit Transfer and Accumulation System (ECTS);

het Diploma Supplement (DS);

ondertekening door alle landen van Europa (op Griekenland na) van de Lissabon Erkenningsconventie (LRC).

De Bolognaverklaring verbindt landen ertoe om op vrijwillige basis hun onderwijsstelsels te hervormen. Elke twee à drie jaar wordt een nieuw communiqué getekend door ministers tijdens een ministeriële conferentie, waarin nieuwe actiepunten aan het Bolognaproces kunnen worden toegevoegd. Zo voegde het Praagcommuniqué (2001) het Leven Lang Leren toe aan de doelen van het Bolognaproces. Later werden onder meer het overkoepelend kwalificatienetwerk voor het Europese Hoger Onderwijsgebied (ENQA) en de ontwikkeling van nationale kwalificatieraamwerken (Bergencommuniqué, 2005) toegevoegd en de doelstelling dat tegen 2020, minstens 20% van de afgestudeerden een buitenlandervaring hebben opgedaan (Leuvencommuniqué, 2009). De EHEA is in 2010 formeel gelanceerd met de Verklaring van Boedapest-Wenen. Tijdens de conferentie in Parijs (Parijscommuniqué, 2018) werd gepleit voor meer ondersteuning voor de implementatie van de belangrijkste doelstellingen van het Bolognaproces. Ook is de short cycle-kwalificatie aangenomen als een opzichzelfstaand kwalificatieniveau en moet er meer aandacht komen voor sociale inclusie in het hoger onderwijs. In het Rome Communiqué (2022) lag de nadruk op een inclusieve, innovatieve en onderling verbonden EHEA tegen 2030. Hierbij spelen de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties ook een rol. In de laatste Communiqué van Tirana (2024) werd kunstmatige intelligentie als nieuw aandachtspunt aangestipt.

Deelnemende landen

De Verklaring van Bologna werd op 19 juni 1999 getekend door de ministers voor Onderwijs van 29 Europese landen, waaronder Nederland. Sindsdien is het aantal deelnemende landen uitgebreid naar 49. Ook de Europese Commissie is lid van het Bolognaproces. In 2022 besloten de deelnemende landen om Rusland en Wit-Rusland te schorsen van hun representatierecht in de EHEA.

Tijdlijn

Roemenië en Moldavië zullen de gastheren zijn van de volgende ministeriële conferentie in 2027 in Iasi en Chisinau. Tijdens deze volgende bijeenkomst, zullen de leden de prioriteiten voor de EHEA voor het volgende decennium bespreken. Hiervoor heeft het aan de Bologna Follow-up Group gevraagd om met een voorstel van prioriteiten komen in het voorjaar van 2026.